8 Môn Bắt Buộc Thpt

Theo Điều 2 Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định chương trình giáo dục phổ thông được thực hiện theo lộ trình như sau:

Mục tiêu của việc xây dựng chương trình giáo dục phổ thông ra sao?

Căn cứ theo Mục 2 Chương trình giáo dục phổ thông do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT (được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Thông tư 13/2022/TT-BGDĐT) như sau:

- Chương trình giáo dục phổ thông cụ thể hoá mục tiêu giáo dục phổ thông, giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại.

- Chương trình giáo dục tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển những yếu tố căn bản đặt nền móng cho sự phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần, phẩm chất và năng lực;

Định hướng chính vào giáo dục về giá trị bản thân, gia đình, cộng đồng và những thói quen, nền nếp cần thiết trong học tập và sinh hoạt.

- Chương trình giáo dục trung học cơ sở giúp học sinh phát triển các phẩm chất, năng lực đã được hình thành và phát triển ở cấp tiểu học, tự điều chỉnh bản thân theo các chuẩn mực chung của xã hội, biết vận dụng các phương pháp học tập tích cực để hoàn chỉnh tri thức và kĩ năng nền tảng, có những hiểu biết ban đầu về các ngành nghề và có ý thức hướng nghiệp để tiếp tục học lên trung học phổ thông, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động.

- Chương trình giáo dục trung học phổ thông giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân, khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động, khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT từ 2025 chỉ có hai môn bắt buộc là Toán và Văn, còn Lịch sử và Ngoại ngữ là môn lựa chọn cùng 7 môn khác.

Phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố chiều 29/11. Theo đó, hai môn thi bắt buộc gồm Toán và Ngữ văn. Đề Ngữ văn ra dưới dạng tự luận, Toán dạng trắc nghiệm, tương tự hiện nay.

Thí sinh sẽ thi thêm hai môn lựa chọn từ các môn Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ, cũng theo hình thức trắc nghiệm.

Như vậy, dù là môn học bắt buộc ở cấp THPT theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, Ngoại ngữ và Lịch sử được xếp vào nhóm môn thi lựa chọn.

So với kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay, số môn thi từ năm 2025 giảm hai và số buổi thi giảm một. Bài thi tổ hợp Khoa học Tự nhiên (Lý, Hóa, Sinh) và Khoa học Xã hội (Sử, Địa, Giáo dục công dân) không còn, đồng nghĩa thí sinh có thể lựa chọn thi một môn tự nhiên cùng một môn xã hội thay vì cố định phải thi cả 3 môn thuộc cùng một khối như hiện tại.

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT năm 2023 tại TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết quyết định phương án thi này sau khi lấy ý kiến rộng rãi về ba phương án. Hai phương án còn lại là thi bốn môn bắt buộc (Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ, Lịch sử) và ba môn bắt buộc (Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ) cùng hai môn tự chọn.

Kết quả, đa số chọn phương án hai hoặc ba môn bắt buộc. Cụ thể, khi khảo sát gần 130.700 cán bộ, giáo viên về hai phương án thi ba và bốn môn bắt buộc, gần 74% chọn phương án ba môn. Sau đó, Bộ khảo sát thêm khoảng 18.000 cán bộ, giáo viên ở TP Hồ Chí Minh, Long An, Tây Ninh, Lạng Sơn và Bắc Giang với cả ba phương án thì 60% chọn thi hai môn bắt buộc.

Khảo sát các chuyên gia độc lập và ý kiến từ các chuyên gia thuộc Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, đa số cũng lựa chọn thi hai môn bắt buộc với lý do chủ yếu là giảm áp lực thi cử cho học sinh, giảm chi phí cho gia đình và xã hội, không gây mất cân bằng giữa khối khoa học xã hội hay khoa học tự nhiên.

Phương án thi hai môn bắt buộc cùng hai môn tự chọn cũng không gây khó khăn cho các trường đại học có sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển.

Về nội dung thi, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết sẽ bám sát mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông 2018 bởi thí sinh dự kỳ thi này từ năm 2025 đã học hoàn toàn theo chương trình này. Đề thi theo hướng tăng cường đánh giá năng lực. Tới đây, Bộ sẽ công bố đề tham khảo các môn.

Phương thức xét công nhận tốt nghiệp THPT 2025 sẽ kết hợp giữa kết quả đánh giá quá trình và kết quả thi tốt nghiệp theo tỷ lệ phù hợp.

Bộ cũng sẽ giữ ổn định thi tốt nghiệp THPT trên giấy đến năm 2030, song song với tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; sau năm 2030 từng bước thí điểm thi trên máy tính với các môn trắc nghiệm ở những nơi đủ điều kiện.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT với 4 môn tương tự cách đây hơn 45 năm. Giai đoạn 1976-1980, kỳ thi này cũng gồm 4 môn nhưng theo hình thức tự luận. Trong đó Toán, Văn là hai môn bắt buộc, hai môn còn lại phải theo tổ hợp, gồm Lý, Hóa hoặc Hóa, Sinh; Sử, Địa; Sử, Ngoại ngữ. Còn với kỳ thi từ năm 2025, sẽ có tất cả 36 tổ hợp môn.

Còn tính riêng trong 10 năm (2015-2025), kỳ thi có ba lần thay đổi lớn. Năm 2015, kỳ thi gộp giữa thi tốt nghiệp và xét tuyển đại học, cao đẳng (kỳ thi hai trong một). Từ năm 2020, với Luật Giáo dục sửa đổi, kỳ thi có mục tiêu chính là xét tốt nghiệp, giảm độ khó, không còn bắt buộc dùng để xét tuyển đại học.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT từ 2025 chỉ có hai môn bắt buộc là Toán và Văn, còn Lịch sử và Ngoại ngữ là môn lựa chọn cùng 7 môn khác.

Phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 được lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo ký ban hành ngày 28/11. Theo đó, hai môn thi bắt buộc gồm Toán và Ngữ văn. Đề Ngữ văn ra dưới dạng tự luận, Toán dạng trắc nghiệm, tương tự hiện nay.

Thí sinh sẽ thi thêm hai môn lựa chọn từ các môn Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ, cũng theo hình thức trắc nghiệm.

Như vậy, dù là môn học bắt buộc ở cấp THPT theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, Ngoại ngữ và Lịch sử được xếp vào nhóm môn thi lựa chọn.

So với kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay, số môn thi từ năm 2025 giảm hai và số buổi thi giảm một. Bài thi tổ hợp Khoa học Tự nhiên (Lý, Hóa, Sinh) và Khoa học Xã hội (Sử, Địa, Giáo dục công dân) không còn. Thí sinh có thể lựa chọn thi một môn tự nhiên cùng một môn xã hội thay vì cố định phải thi cả 3 môn thuộc cùng một khối như hiện tại.

Về nội dung thi, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết sẽ bám sát mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông 2018 bởi thí sinh đã học hoàn toàn theo chương trình này. Đề thi theo hướng tăng cường đánh giá năng lực. Tới đây, Bộ sẽ công bố đề tham khảo các môn.

Phương thức xét công nhận tốt nghiệp THPT 2025 sẽ kết hợp giữa kết quả đánh giá quá trình và kết quả thi tốt nghiệp theo tỷ lệ phù hợp.

Bộ cũng sẽ giữ ổn định thi tốt nghiệp THPT trên giấy đến năm 2030, song song với tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; sau năm 2030 từng bước thí điểm thi trên máy tính với các môn trắc nghiệm ở những nơi đủ điều kiện.

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT năm 2023 tại TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết quyết định phương án thi này sau khi lấy ý kiến rộng rãi về ba phương án. Hai phương án còn lại là thi bốn môn bắt buộc hoặc ba môn bắt buộc, cùng hai môn tự chọn.

Kết quả, đa số chọn phương án hai hoặc ba môn bắt buộc. Khảo sát gần 130.700 cán bộ, giáo viên về hai phương án thi ba và bốn môn bắt buộc, gần 74% chọn phương án ba môn. Sau đó, Bộ khảo sát thêm khoảng 18.000 cán bộ, giáo viên ở TP Hồ Chí Minh, Long An, Tây Ninh, Lạng Sơn và Bắc Giang với cả ba phương án thì 60% chọn thi hai môn bắt buộc.

Khảo sát các chuyên gia độc lập và ý kiến từ các chuyên gia thuộc Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, đa số cũng lựa chọn thi hai môn bắt buộc. Lý do chủ yếu là giảm áp lực thi cử cho học sinh, giảm chi phí cho gia đình và xã hội, không gây mất cân bằng giữa khối khoa học xã hội hay khoa học tự nhiên.

Phương án thi hai môn bắt buộc cùng hai môn tự chọn cũng không gây khó khăn cho các trường đại học có sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển. Có tất cả 36 tổ hợp môn.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT với 4 môn tương tự cách đây hơn 45 năm. Giai đoạn 1976-1980, kỳ thi này cũng gồm 4 môn nhưng theo hình thức tự luận. Trong đó Toán, Văn là hai môn bắt buộc, hai môn còn lại phải theo tổ hợp, gồm Lý, Hóa hoặc Hóa, Sinh; Sử, Địa; Sử, Ngoại ngữ.

Còn tính riêng trong 10 năm (2015-2025), kỳ thi có ba lần thay đổi lớn. Năm 2015, kỳ thi gộp giữa thi tốt nghiệp và xét tuyển đại học, cao đẳng (kỳ thi hai trong một). Từ năm 2020, với Luật Giáo dục sửa đổi, kỳ thi có mục tiêu chính là xét tốt nghiệp, giảm độ khó, không còn bắt buộc dùng để xét tuyển đại học.

Từ năm 2025 trở đi, thí sinh thi tốt nghiệp THPT sẽ thực hiện 4 bài thi, trong đó 2 môn thi bắt buộc (Toán, Ngữ văn) và 2 môn thi tự chọn (Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ).

Như vậy, Ngoại ngữ không còn là môn thi học bắt buộc như các kỳ thi trước đây.

Lý giải về thay đổi lớn này, PGS.TS Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD&ĐT cho biết, môn tiếng Anh hiện được bắt buộc học từ năm lớp 3 đến lớp 12 và các kỳ thi chuyển cấp đều có môn thi này.

Khi lên bậc đại học, các trường cũng quy định về chất lượng đầu ra ngoại ngữ với sinh viên khi tốt nghiệp.

"Ở bậc đại học cũng có chuẩn đầu ra theo khung năng lực 6 bậc. Vì vậy, không thể nói vì một kỳ thi tốt nghiệp THPT mà bỏ học ngoại ngữ. Học ngoại ngữ việc học là liên tục, học cả quá trình", PGS.TS Huỳnh Văn Chương nhấn mạnh.

Không còn là môn thi tốt nghiệp THPT bắt buộc, chất lượng tiếng Anh của học sinh có giảm sút? (Ảnh minh hoạ: N.N)

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cũng khẳng định, việc không thi môn Ngoại ngữ không làm giảm đi vai trò của môn học, quan trọng nhất vẫn là việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên.

Bắt đầu từ năm 2015, Bộ GD&ĐT tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia với 4 môn bắt buộc gồm: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và một trong hai tổ hợp Khoa học Tự nhiên và Khoa học Xã hội. Việc đổi mới môn thi tốt nghiệp THPT 2025 được nhiều các chuyên ủng hộ.

Đồng tình với phương án tiếng Anh không còn là môn thi bắt buộc, GS Thái Văn Thành, Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An cho rằng, không phải cứ thi là năng lực tiếng Anh của học sinh sẽ tăng lên.

Ở Nghệ An, chất lượng dạy và học tiếng Anh tốt hơn so với cách đây 5 năm. Nguyên nhân chính là địa phương có những cơ chế tác động tới người dạy, người học, quan tâm tới môi trường học tập. Nghệ An cũng một trong số ít địa phương chi ngân sách bồi dưỡng giáo viên tiếng Anh theo chuẩn quốc tế (TOEIC), xét tuyển lớp 10 với học sinh có chứng chỉ IELTS từ 4.0 hoặc tương đương.

Thạc sĩ Hồ Sỹ Anh, chuyên gia Viện Nghiên cứu giáo dục, trường Đại học Sư phạm TP.HCM nhận định, đưa môn tiếng Anh thành môn lựa chọn đã được cân nhắc rất kỹ.

Giáo viên, phụ huynh không nên lo ngại học sinh bỏ bê tiếng Anh bởi hầu hết trường đại học đưa môn này vào tổ hợp xét tuyển, hoặc xét kết hợp chứng chỉ ngoại ngữ và điểm thi tốt nghiệp. "Vì thế, học sinh muốn xét tuyển đại học thì vẫn bắt buộc học và thi tiếng Anh", ông Sỹ Anh nói.

Ông mong Bộ GD&ĐT cũng như các trường phổ thông cần tích cực đổi mới phương pháp dạy và học ngoại ngữ, làm sao để học sinh yêu thích và tự giác học môn này, thay vì chỉ học để xét tuyển đại học. "Những năm gần đây, Bộ GD&ĐT nhiều lần chú trọng vào việc đổi mới cách dạy và học Lịch sử, Ngữ văn, và giờ là lúc áp dụng những điều đó vào môn Ngoại ngữ".

Là giáo viên dạy tiếng Anh ở Hà Nội, cô Nguyễn Thị Linh đồng tình với quan điểm sẽ để môn ngoại ngữ là môn tự chọn kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Tiếng Anh nói riêng và ngoại ngữ nói chung đúng là quan trọng nhưng ai thực sự cần dùng đến mới nên học sâu. Thực tế, thời buổi hội nhập, ai cũng dùng đến ngoại ngữ trong quá trình làm việc. Tuy nhiên, ngoại ngữ phải là sinh ngữ thì mới đúng ý nghĩa của việc học.

Tất nhiên, ngoại ngữ vẫn nên được dạy như bình thường, còn việc có chọn thi tốt nghiệp môn này hay không là tùy thuộc vào mỗi học sinh. Chính việc quan trọng hóa tiếng Anh, cào bằng tất cả khiến nhà nhà đi học, người người đi học để lấy chứng chỉ IELTS như hiện nay, nhưng bao nhiêu người sau khi có chứng chỉ mà có thể giao tiếp tốt thì không hẳn, nữ giáo viên cho hay.